برداشت شریعتی از قرآن عمیق و دقیق نبوده است/ واقع‌گرایی؛ ویژگی اندیشه شریعتی

حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا قائمی‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا؛ در پاسخ به این سؤال که نسبت آرای دکتر شریعتی با قرآن چیست؟ گفت: مباحث دکتر شریعتی در مورد قرآن کریم و برداشت‌های وی از آیات چندان عمیق و دقیق نیست که این معضل در بسیاری از روشنفکران وجود دارد ولی مباحث جامعه‌شناسی دقیقی ارائه کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: وی در تحلیل برخی مفاهیم قرآنی مانند «توحید» آن را به معنای هماهنگی انسان با جهان معنا می‌کند همچنین در تحلیل «آیه» آن را از منظر پدیدارشناختی که نوعی تحلیل کانتی است مورد بررسی قرار داده است؛ آیه یعنی اینکه موجودات جهان نشانه‌ها هستند نه اینکه در ذهن ما این طور پدیدار می شوند.

مدلی آرمانی در فهم آموزه‌های تشیع

قائمی‌نیا با بیان اینکه شریعتی در فهم آموزه‌های تشیع به دنبال مدلی آرمانی است افزود: وی مسائل دوره خود را در چارچوب تشیع علوی فهمیده  و تحلیل خاصی از اسلام دارد؛ وی از روش تفهمی در جامعه‌شناسی استفاده و به آن استناد کرده است تا تاریخ اسلام را تحلیل کند که این کار قابل تحسین است ولی در عین حال نقدهای زیادی به تحلیل‌های وی به خصوص در بحث تطبیق و مصادیق و نتایجی که گرفته وارد است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه دینداری از منظر شریعتی یا علوی و یا صفوی است و این تقسیم‌بندی دوگانه و انحصار آن به همین دو مقوله درست نیست تصریح کرد: نفس اینکه ما باید از مقولات جدید برای تحلیل‌های دینی بهره ببریم آموزنده است گرچه شریعتی از نظر روشی هم در این مقوله چندان جلو نرفته است و در تطبیقات هم ایرادات زیادی دارد.

قائمی‌نیا گفت: دینداری افراد را نباید در نگرش‌های قومی و قبیله‌ای و حزبی خلاصه کنیم؛ لذا دسته‌بندی شریعتی به دینداری علوی و صفوی درست نیست کما اینکه امروز تقسیم‌بندی‌هایی به دیدگاه‌های معرفت‌بخش، معیشت‌بخش و تجربه‌اندیش صورت می‌گیرد که آن هم اشکالاتی دارد.

دینداری وجودی و متافیزیکی

این استاد حوزه ادامه داد: دینداری انسان دارای دو مقوله وجودی و متافیزیکی است؛ یعنی شخص یا با مقولات دینی در متن زندگی ارتباط برقرار می‌کند یا در جنبه متافیزیکی و عرفان نظری؛ بنابراین دینداری وقتی وارد جامعه شود قطعاً طیف گسترده‌ای خواهد یافت که در مقولات گفته شده نمی گنجد.

قائمی‌نیا در پاسخ به سؤالی درباره نسبت شریعتی با واقع‌گرایی، بیان کرد: واقعیت آن است که متفکران آن دوره رویکردهای ایده‌آلیستی نداشتند و عمدتاً واقع‌گرا بودند ولی متفکران بعد از انقلاب نگاه آرمانی به مسائل دارند؛ چون متفکران امرو دغدغه اصلاح اجتماعی چندانی ندارند و عمدتاً در حیطه نظری قدم بر می‌دارند؛ امروز نظام اسلامی حاکم شده و نزاع‌ها به مرحله نظری تقلیل یافته است و واقعیت‌های اجتماعی تحلیل نمی شود.

روشنفکری امروز ناظر به واقعیات نیست

وی با بیان اینکه مباحث شریعتی ناظر به فرهنگ و متن واقعیات بوده است، تصریح کرد: بعد از انقلاب مباحث روشنفکری ما اعم از مذهبی‌ها و سکولارها ناظر به فرهنگ نیست لذا حول و حوش این مسائل که دین می تواند در سیاست دخالت کند یا خیر؛ سکولاریسم دینی و غیر دینی و یکسری کلیات می‌چرخد.

وی تاکید کرد: روی من در این سخن صرفا متفکران سکولار نیستند بلکه روشنفکران سکولار و مذهبی، هر دو طیف به واقعیات عینی جامعه و مسائل برخاسته از فرهنگ توجهی ندارند و این مسئله به انقلاب آسیب می‌زند و آسیب آن هم این است که 40 سال از انقلاب می‌گذرد و هنوز متفکران ما به واقعیات کمتر توجه دارند.

شریعتی در طیف مدرنیسم نبود

قائمی‌نیا در مورد چرایی اقبال مردم به شریعتی اظهار کرد: اولا نگاه‌های متفاوت و ادبیات وی یکی از این عوامل بوده است؛ دوم رویکرد جامعه‌شناختی وی در تحلیل مسائل از جمله امامت که رویکردی بی نظیر است و پنهان مانده است از دیگر عوامل است البته باید بر این نکته تاکید کنیم که در آن دوره تقابل میان تفکر شهید مطهری و شریعتی مطالب زیادی وجود دارد که باید بازخوانی و نقد شود و این تقابل هم در گرایش به وی بی تاثیر نیست.

وی با بیان اینکه تفاسیر مختلفی از شریعتی در آن شرائط صورت گرفت بیان کرد: تفاسیر افراطی زیادی از شریعتی شد که خود این مسئله آسیب است زیرا تفکر او فراز و نشیب‌های زیادی دارد تا جایی که او را مدرنیسم معرفی می‌کردند در حالی که به یک معنا وی دگراندیش نبود و بلکه در طیف سنتی قرار داشت.

بازخوانی نزاع شهید مطهری و شریعتی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: یکی از آسیب‌هایی که دیروز بوده و امروز هم هست زدن برچسب‌ها به افراد متفکر است؛ برچسب‌هایی مانند غربزده و ضد انقلاب؛ این فضای فکری ما را الوده می‌کند؛ ما نباید نزاع های علمی را به این حیطه بکشانیم. از دید من نکته قابل اهمیت آن است که باید در فضایی علمی نزاع میان مطهری و شریعتی که نزاعی جدی است بازخوانی  شود؛ نزاع اگزیستانسیالیسم شریعتی در تقابل با دیدگاه متافیزیکی مطهری.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: قرآن ایکنا قائمی نیا مطهری شریعتی اگزیستانسیالیسم متافیزیکی حوزه فرهنگ و اندیشه اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۹۹۹۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مدیرکل حوزه ریاست کمیته امداد منصوب شد

به گزارش خبرگزاری مهر، با حکم سیدمرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) «علی بحیرایی» به عنوان مشاور رئیس و مدیرکل حوزه ریاست کمیته امداد منصوب شد.

متن حکم سیدمرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد برای انتصاب «مشاور رئیس و مدیرکل حوزه ریاست» به شرح زیر است:

برادر ارجمند جناب آقای علی بحیرایی

با استناد به بند (۶) ماده (۱۴) اساسنامه و نظر به تدین، تخصص و تجربیات ارزنده به موجب این ابلاغ جناب عالی را برای مدت دو سال به عنوان «مشاور رئیس و مدیرکل حوزه ریاست» در نهاد انقلابی کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) منصوب می‌نماید.

بر این اساس انتظار می‌رود با عنایت به رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در بیانیه گام دوم انقلاب و تحولات مورد نظر هیأت امنا با عزم و همتی راسخ و نگاهی نوآورانه همراه با روحیه اخلاقی و ارزشی، انقلابی و جهادی، دانش‌گرایی و تحول‌خواهی، قانون‌گرایی و انضباط اداری و استفاده بهینه از منابع و پرهیز از هرگونه اسراف و تجمل‌گرایی و توجه دقیق به استفاده صحیح از بیت‌المال و با اتکال به قدرت لایزال الهی برای رسیدن به اهداف نورانی این تشکیلات انقلابی گام‌های اساسی بردارید.

امید است تحت عنایت حضرت ولی عصر (عج) توفیق خدمتگزاری بیشتر حاصل و موجبات قرب الهی و رضایت‌مندی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) فراهم شود.

کد خبر 6099518